Het stofwisselings-ledematen-stelsel (SLS) of terwijl ‘De onderpool’
Laatst heb ik met mijn zoon zelf pesto gemaakt, old school, gewoon in de vijzel. Dus een paar bossen basilicum, en dan maar stampen, pletten, draaien en mengen. De geur die er van af kwam: heerlijk. Dát is de onderpool: actie, beweging, geur en kleur, eten, verteren, iets maken, opbouwen.
Bij beweging horen natuurlijk de spieren en vooral de ledematen: armen en benen. Bij de opbouw (en daaraan voorafgaand eten, opnemen, verteren) hoort het hele spijsverteringsstelsel, of simpeler gezegd: de buik. Fysiek gezien bestaat de onderpool in grote lijnen uit armen, benen en buik.
De stofwisseling verzorgt onze energie huishouding. Het zorgt er voor dat we de energie hebben om ons ding te doen, maar ook om überhaupt ons lichaam te handhaven. We hebben de energie die de stofwisseling levert ook nodig om van ziekte of overbelasting te herstellen.
Het verschil met boven
Waar de bovenpool rustig, stil en koel is, is de onderpool levendig, luid en warm. Een goed voorbeeld is een zak chips die verorberd wordt. Bij uitstek een onderpool-gebeuren: gekraak, gekauw, gesmak, beslist geen rustige aangelegenheid. En dan je buik, die kan letterlijk van vorm en omvang veranderen. Je moet er toch niet aan denken dat je hoofd de ene dag twee keer zo groot is als de dag ervoor?! Of dat je hoofd net zo’n herrie maakt als je buik die rommelt.
Niet alleen het “gebaar” maar ook het weefsel van boven- en onderpool verschilt enorm: waar de zenuwcel een leven lang mee gaat, heeft een cel uit de dunne darm maar een levensduur van 2 dagen. De bekleding van je darmen wordt dus elke week een paar keer vernieuwd. Nog zo’n bizar feit uit de stofwisseling is de aanmaak van rode bloedcellen. Deze cellen vervoeren warmte en zuurstof die onder andere nodig zijn voor de spieren om te kunnen bewegen. Iedere seconde worden er ongeveer 2,5 miljoen nieuwe rode bloedcellen aangemaakt en oude opgeruimd, een gigantische turnover.
Behalve heel veel actie op cel niveau is ook ons lichaam zelf voortdurend in beweging, al zijn het maar de kleine correcties met je spieren die je ongemerkt de hele dag uitvoert om je houding te handhaven en je evenwicht te bewaren. Wat doe je wanneer je het koud hebt? Je gaat stampen, wrijft in je handen, kortom, je gaat bewegen. Die beweging genereert warmte. Niet voor niets gaat sporten soepeler na een warming-up.
Gekoppeld aan de wil
De beweging is overduidelijk gekoppeld aan de wil. Je kan je wil niet de wereld in brengen zonder beweging. Wanneer je een berichtje typt, bewegen je vingers. Wanneer je iets zegt bewegen je mond, keel en stembanden. Je kan wel een briljant idee hebben, maar zonder beweging kan je het niet uiten of realiseren. Frappant is dat eten heel sterk samenhangt met de wil. Te veel en te weinig eten zijn tegenwoordig bekende ziektebeelden (denk aan obesitas en anorexia) die lastig definitief met medicatie of een operatie op te lossen zijn maar eigenlijk alleen maar met gedragsverandering; en dat doe je uiteraard met je wil.
Daarnaast is het interessant om te zien dat we ons steeds minder bewegen. Denk aan het toegenomen vervoer per auto, de elektrische vervoersmiddelen die de laatste tijd ontwikkeld zijn, kinderen die achter een scherm zitten in plaats van buiten spelen. De onderpool heeft het zwaar!
We zien dat de onderpool essentieel is voor de levering van energie, de opbouw, en daarmee ook het herstel, van ons lichaam. Ook onze warmte wordt verzorgd door de stofwisseling en de ledematen. De ledematen en de beweging vormen tevens het instrument van de wil.
Volgende week willen we ingaan op het middengebied wat zich tussen de boven- en de onderpool beweegt.
Aukje Kaptein, huisarts, Martin Springvloed, fysiotherapeut.
